Przeniesienie do innego zakładu karnego – na jakiej podstawie i w jakich sytuacjach?

Skazany nie zawsze odbywa karę pozbawienia wolności w jednym zakładzie karnym od początku do końca wyroku. Kodeks karny wykonawczy przewiduje możliwość zmiany jednostki, a nawet typu zakładu, w zależności od zachowania osadzonego oraz względów bezpieczeństwa. Podstawą jest tu art. 89 k.k.w., który wprost reguluje zasady przenoszenia skazanych.

Awans lub degradacja w systemie odbywania kary

Najczęściej zmiana oznacza „awans” – przeniesienie z zakładu typu zamkniętego do półotwartego, a następnie do otwartego. To forma nagrody za pozytywną postawę i postępy w resocjalizacji. Skazany zyskuje wtedy więcej swobody, może korzystać z przepustek czy pracy poza murami więzienia. Odwrotna sytuacja, czyli „degradacja”, zdarza się wtedy, gdy osadzony narusza regulamin, nie przestrzega dyscypliny lub stwarza zagrożenie – wówczas może zostać cofnięty do jednostki o surowszym rygorze.

Jakie kryteria decydują o przeniesieniu?

Komisja penitencjarna przy ocenie bierze pod uwagę cały szereg elementów: stosunek skazanego do popełnionego czynu, stopień przestrzegania regulaminu i dyscypliny, podejście do pracy, relacje z rodziną i wywiązywanie się z obowiązków wobec bliskich, a także zachowanie wobec innych więźniów i funkcjonariuszy. Ważne są też zmiany, jakie zaszły od ostatniej oceny.

Drugą grupę przesłanek stanowią względy bezpieczeństwa – zarówno bezpieczeństwo jednostki penitencjarnej, jak i współosadzonych.

Kto podejmuje decyzję?

Zasadniczo to komisja penitencjarna wydaje decyzję o przeniesieniu skazanego. Analizuje ona zgromadzony materiał, w tym opinie wychowawców czy psychologów, i podejmuje rozstrzygnięcie, czy dana osoba zasługuje na łagodniejszy reżim, czy też konieczne jest zaostrzenie warunków.

Szczególny wyjątek – rola sądu penitencjarnego

Nie zawsze jednak decyzja komisji wystarcza. Art. 89 § 3 k.k.w. przewiduje wyjątek dotyczący osób skazanych za przestępstwa z art. 197–203 k.k. - popełnione w związku z zaburzeniami preferencji seksualnych. Jeżeli taki osadzony miałby zostać przeniesiony z zakładu typu zamkniętego do półotwartego lub otwartego, konieczna jest dodatkowo zgoda sędziego penitencjarnego.

Rozwiązanie to ma chronić bezpieczeństwo publiczne. Zakłady otwarte i półotwarte dają osadzonym więcej swobody, a tym samym wiążą się z większym ryzykiem. Dlatego ustawodawca zdecydował, że w przypadku tej szczególnej kategorii sprawców decyzja powinna być poddana dodatkowej kontroli sądowej.

Dlaczego to ważne?

Zmiana zakładu karnego może mieć dla skazanego ogromne znaczenie. Otwiera drogę do szerszego kontaktu z rodziną, pracy poza murami więzienia czy większej samodzielności. Jest także ważnym narzędziem resocjalizacyjnym – nagradza postępy i dyscyplinę, a karze niewłaściwą postawę. Jednocześnie ustawodawca zadbał o to, by w przypadku najpoważniejszych przestępstw o charakterze seksualnym decyzja o złagodzeniu rygoru była szczególnie ostrożna i zatwierdzona przez sąd.

Sprawy karne

Sprawy rozwodowe

Sprawy rodzinne i alimenty

Obsługa prawna przedsiębiorców

Podział majątku

Dział spadku

Zasiedzenie nieruchomości

Zachowek

Wydziedziczenie

Zniesienie współwłasności

Polityka prywatności